Choroba de Quervaina – czym jest i kto choruje?

Poznaj „kciuk matki” i jego przyczyny

Choroba de Quervaina, znana również jako „kciuk matki” lub „kciuk stolarza”, to schorzenie polegające na zapaleniu pochewki ścięgnistej kciuka. Dotyczy ono przede wszystkim ścięgien mięśnia odwodziciela długiego i prostownika krótkiego kciuka, które przechodzą przez pierwszy przedział prostowników w okolicy nadgarstka. Przewlekłe, powtarzające się ruchy kciuka i nadgarstka, często związane z pracą manualną, taką jak praca stolarza, malarza, fryzjera, czy nawet czynności dnia codziennego jak opieka nad dzieckiem, prowadzą do przeciążenia tych struktur. Zwiększone ryzyko wystąpienia choroby de Quervaina obserwuje się również u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią, co może być związane ze zmianami hormonalnymi oraz specyficznym sposobem trzymania dziecka. Choroba ta może również współistnieć z innymi schorzeniami, takimi jak choroby reumatyczne czy cukrzyca, a także być wynikiem zmian zwyrodnieniowych, zwłóknień czy zwapnień w obrębie nadgarstka. Mimo że dotyka mniej niż 1% populacji, częściej występuje u kobiet.

Kiedy zgłosić się do lekarza? Objawy

Głównym sygnałem alarmującym, który powinien skłonić do wizyty u lekarza, jest narastający ból u podstawy kciuka, zlokalizowany po stronie promieniowej nadgarstka. Ból ten zazwyczaj nasila się podczas wykonywania ruchów kciukiem i nadgarstkiem, utrudniając codzienne czynności. Do innych charakterystycznych objawów choroby de Quervaina zaliczamy obrzęk w tej okolicy, tkliwość przy dotyku oraz uczucie przeskakiwania lub chrupania w stawie. Czasami może pojawić się również uczucie zdrętwienia czy mrowienia w obrębie kciuka. Jeśli zauważysz u siebie te symptomy, zwłaszcza jeśli utrzymują się przez dłuższy czas i utrudniają funkcjonowanie, nie zwlekaj z konsultacją lekarską. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia znacząco poprawiają rokowania.

Diagnoza: jak rozpoznać chorobę de Quervaina?

Test Finkelsteina i diagnostyka obrazowa

Rozpoznanie choroby de Quervaina opiera się przede wszystkim na dokładnym wywiadzie lekarskim oraz badaniu fizykalnym. Lekarz ortopeda może zlecić przeprowadzenie charakterystycznego testu Finkelsteina, który jest kluczowy w diagnostyce. Polega on na zaciśnięciu kciuka w dłoni, a następnie wykonaniu ruchu odwiedzenia łokciowego nadgarstka. Dodatni wynik testu objawia się silnym bólem po stronie promieniowej nadgarstka. Czasami stosuje się również test Muckarda jako dodatkową metodę oceny. W celu potwierdzenia diagnozy i wykluczenia innych przyczyn bólu, lekarz może zalecić badania obrazowe, najczęściej ultrasonografię (USG), która pozwala ocenić stan pochewki ścięgnistej i samych ścięgien. W niektórych przypadkach pomocne mogą być również inne badania, choć USG jest zazwyczaj wystarczające do postawienia pewnej diagnozy.

Skuteczne leczenie choroby de Quervaina

Fizjoterapia i rehabilitacja – klucz do zdrowia

Fizjoterapia odgrywa niezwykle ważną rolę w leczeniu choroby de Quervaina, pomagając skutecznie zwalczać stan zapalny i przywracać pełną funkcjonalność ręki. Terapeuta dobiera indywidualnie dopasowany program ćwiczeń, który ma na celu zmniejszenie bólu, obrzęku oraz przywrócenie prawidłowej ruchomości i siły mięśniowej. Wśród stosowanych metod znajdują się m.in. terapia manualna, masaż, ćwiczenia rozciągające i wzmacniające, a także zabiegi fizykalne, takie jak krioterapia (stosowanie zimnych okładów) czy elektroterapia. Celem rehabilitacji jest nie tylko złagodzenie objawów, ale również edukacja pacjenta w zakresie ergonomii ruchów i sposobów unikania przeciążeń w przyszłości, co jest kluczowe dla długoterminowego sukcesu leczenia.

Leczenie zachowawcze, iniekcje i metody operacyjne

Leczenie choroby de Quervaina zazwyczaj rozpoczyna się od metod zachowawczych. Kluczowe jest unikanie czynności obciążających kciuk i nadgarstek, które prowokują ból. Często zaleca się stosowanie ortezy stabilizującej nadgarstek i kciuk, która ogranicza ruchomość i pozwala na regenerację tkanek. Pomocne bywają również zimne okłady łagodzące stan zapalny oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe dostępne bez recepty lub na zlecenie lekarza. W przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarz może zdecydować o zastosowaniu iniekcji z kortykosteroidów bezpośrednio w zapalony obszar. Choć są one skuteczne w redukcji stanu zapalnego, nie zaleca się ich częstego stosowania ze względu na ryzyko osłabienia ścięgien. W cięższych, opornych na leczenie przypadkach, rozważana jest metoda operacyjna. Polega ona na nacięciu pochewki ścięgnistej, co odbarcza ścięgna i przywraca im swobodne poruszanie się. Zabieg ten jest zazwyczaj krótki i pozwala na szybki powrót do aktywności.

Profilaktyka: jak uniknąć bólu nadgarstka?

Aby zapobiegać powstawaniu choroby de Quervaina i chronicznemu bólowi nadgarstka i kciuka, kluczowe jest świadome unikanie przeciążeń. Należy zwracać szczególną uwagę na ergonomię pracy, szczególnie jeśli wykonujemy czynności wymagające powtarzalnych ruchów kciukiem i nadgarstkiem. Warto regularnie robić przerwy, wykonywać ćwiczenia rozluźniające i rozciągające. W przypadku pracy przy komputerze warto zadbać o odpowiednie ustawienie klawiatury i myszki, a także rozważyć użycie ergonomicznych akcesoriów. Jeśli jesteś osobą aktywną fizycznie, dbaj o prawidłową technikę wykonywania ćwiczeń, która nie obciąża nadmiernie nadgarstka. W przypadku kobiet w ciąży lub karmiących piersią, świadomość specyfiki schorzenia i odpowiednie techniki podnoszenia i noszenia dziecka mogą pomóc w uniknięciu problemów. Regularne dbanie o kondycję dłoni i nadgarstków, w tym odpowiednie nawodnienie organizmu, może również przyczynić się do profilaktyki.